Freelancer – Trái đắng hay ngọt ngào?

Trong mắt nhiều người, những ai làm công việc freelancer là những kẻ vô cùng rảnh rỗi bởi vì bạn dễ dàng bắt gặp họ ở nhà, không ở nhà thì lại đóng đô ở quán cà phê nào đấy. Họ không đi làm theo giờ hành chính cố định, họ thoải mái tụ tập, mua sắm trong khi bạn đang vùi mặt nơi công sở. Họ thường xuyên có những chuyến du lịch ngắn ngày hoặc dài ngày vì chỉ cần thích là họ xách ba lô lên và đi. Bạn thắc mắc họ làm gì để kiếm sống? Thực tế thì họ làm việc ngay cả khi bạn đang giải trí hay đi ngủ. Đôi khi, bạn ao ước cuộc sống mà họ đang sống nhưng sự thực thì cuộc sống của một freelancer là trái đắng hay là ngọt ngào đây?

Trở thành freelancer, bạn sẽ nhận được nhiều điều “tuyệt vời ông mặt trời”

Tự do về thời gian và không gian

Bất cứ nơi đâu cũng có thể trở thành phòng làm việc của bạn, thậm chí là trên chiếc giường mà bạn chẳng muốn rời xa. Bạn có thể bắt đầu công việc khi cảm hứng trong bạn trỗi dậy và nghỉ ngơi khi cảm thấy chán nản, thậm chí bạn mặc sức ngủ ngày cày đêm nếu bạn thích. Tất cả là quyền của bạn vì chẳng ai yêu cầu bạn chấm công và cũng chẳng ai chấm công cho bạn. Tất cả những việc bạn cần làm là tự đảm bảo tiến độ cho những dự án của mình để không bao giờ lỡ hẹn với khách hàng yêu quý.

Không bị gò bó vì quy định hay kỷ luật của công ty 

Nếu bạn là một người tôn thờ tự do dân chủ, không thích bị “trói chân buộc tay” bởi những nội quy khắt khe của công ty thì freelancer đích thị là cuộc sống ngọt ngào dành cho bạn. Bạn nằm ngoài mọi tổ chức, nằm ngoài mọi khuôn khổ, bạn không thuộc về bất cứ ai và bạn được làm chủ của chính mình.

Kèm theo đó là nhiều trải nghiệm và vốn sống

Vì bạn có tự do, bạn hoàn toàn có thể dành toàn bộ quỹ thời gian mình để đi đây đi đó, chinh phục những điều mới mẻ, gặp gỡ và kết giao với những người bạn mới, mở mang tầm nhìn và mở rộng vốn sống của bản thân. Bạn có thể vừa đi, vừa làm việc, vừa trải nghiệm thay vì chỉ nhìn ngắm thế giới qua sách báo hay màn hình tivi. Nhiều người cho rằng công việc freelancer khiến bạn mất đi kết nối với cộng đồng và thu hẹp dần các mối quan hệ nhưng cá nhân mình tin rằng, những chuyến đi sẽ cho bạn tất cả những gì bạn cần, cho bạn tất cả những bài học, những kiến thức thực tế, những người bạn dễ mến mà bao người ao ước nhưng chẳng cách nào có được.

“Bạn có thể không nhận được các kỳ nghỉ hoặc phúc lợi từ công ty nhưng với công việc freelancer, bạn sẽ tạo được dấu ấn của riêng mình trong thế giới này bằng các điều kiện của chính bạn.”

...Nhưng đồng thời cũng đối mặt với nhiều sóng gió

Nguy cơ bị quỵt lương vì những khách hàng không tử tế

Không phải khách hàng nào cũng sẵn sàng ký hợp đồng với freelancer. Điều này đồng nghĩa với việc bạn không có sự ràng buộc về mặt pháp lý với các tổ chức/ doanh nghiệp đó. Thậm chí, khách hàng là những người bạn chẳng hề quen biết. Bạn chỉ giao tiếp với họ qua tin nhắn, email mà chẳng hay biết họ là ai, trông như thế nào. Do đó, việc quỵt lương, lừa đảo có thể xảy ra bất cứ lúc nào và sẽ cực kỳ khó khăn khi bạn muốn đòi quyền lợi cho mình bởi vì số tiền mà bạn mất đi quá nhỏ so với những thủ tục pháp lý rườm rà mà bạn phải đối mặt nếu muốn kiện tụng.

Để tránh thiệt thòi, nhiều freelancer cho rằng phải tìm hiểu kỹ, thậm chí sẵn sàng từ chối: Em không làm việc với khách hàng không rõ thông tin. Lời từ chối thẳng thừng này lúc đầu khiến mình khá sốc nhưng khi đã ở vị trí freelancer mới biết đôi khi cũng cần làm như vậy.

Thu nhập không ổn định

Khi ký hợp đồng lao động với một công ty, bạn đều đặn được nhận lương mỗi tháng và được tham gia đầy đủ chế độ bảo hiểm theo quy định của pháp luật. Nhưng freelancer thì không. Không có dự án nào đồng nghĩa với việc bạn không có bất cứ nguồn thu nhập nào. Có tháng dự án đếm không xuể, có tháng chỉ ngồi chơi xơi nước. Bạn phải học cách tích lũy và cân bằng các khoản chi tiêu để luôn đủ khả năng chi trả cho những hóa đơn hàng tháng của mình.

Nhiều người nghĩ rằng bạn vô công rỗi nghề hoặc làm việc phi pháp

Công việc freelancer còn khá mới mẻ với nhiều người, đặc biệt là những người lớn tuổi. Họ sẽ không thể hiểu hoặc không muốn hiểu những lời giải thích của bạn về công việc của mình, về lý do tại sao bạn lại “rảnh rỗi” như thế. Đôi khi, người ta còn nghĩ rằng bạn đang làm những việc phi pháp nào đấy nên chẳng cần đi làm mà vẫn có ăn. Để đối phó với “thị phi” bạn chẳng có cách nào khác ngoài việc luyện cho mình một tinh thần thép để “bơ” đi mà sống.

Đừng trở thành một freelancer chỉ vì đuổi theo trào lưu, vì cho rằng đó là cuộc sống ngọt ngào mà bạn hằng ngưỡng mộ. Đến tờ giấy còn có 2 mặt trước sau thì chẳng có gì bất ngờ khi ngành nghề mà bạn theo đuổi cũng tồn tại 2 mặt tốt xấu. Bạn chọn công việc văn phòng – lựa chọn ổn định nhưng mất đi sự tự do. Bạn chọn trở thành một freelancer – lựa chọn sự tự do tuyệt đối nhưng mất đi sự ổn định. Dù đi theo con đường nào, xin đừng quên, những giai đoạn chênh vênh trong cuộc đời sẽ được rút ngắn rất nhiều nếu bạn đưa ra những quyết định phù hợp với năng lực và nguyện vọng thật sự của bản thân.

_Lê Minh (St & chỉnh sửa)